Têkilîya me kurdan bi bajar ra dişibe têkilîya masîyan û bi jîyana bêjahî ra. Ji bo masîyan bêjahî çi be ji bo kurdan jî bajar ew e. Hemû problemên kurdan bi bajarîbûnê re têkildar in. Bajar ji her alîyan ve ji bo me pêvçûn, şer, krîz, şok û travma ne. Dema ku em ji gundan tên bajêr, her tişt dikeve krîzê. Bo mînak ji ber ku li bajaran zimanek halê hazirê kurdî tunebû ji ber wê em ewqas bi lez û bez asîmîle dibin, kesayetîya me, formên reftarîyên me dikevin şok û krîzê. Di navbera me û bajarîbûnê de şerê man û nemanê heye. Bajar ji bo me tuneker, wendaker, helandinker e. Em şerê xwe yê herî mezin li dijî bajar didin ku em li dijî bajar têk neçin, wek kurd bimînîn. Em li bajaran nebin tirk, ereb, fars wek xwe kurd bimînin divê em çi bikin? Em çawa dikarin xwe bajarî bikin?
Huner, realîteyê diafirîne. Romana kurdî, çîroka kurdî, şanoya kurdî, sînemaya kurdî, muzika kurdî em çiqas kirine bajarî? Di wê peywendê de ez li wan qadan dinêrim û wan problematize dikim. Di navbera dîrokên 01-23 Avrêl de li Amedê, li Atolyeya A4ê, bi nava “X-Zoomer” pêşangeha Rojbîn Ekinci hat vekirin.
Di gera pêşangeha X-Zoomer de cîyawazî û balkêşîyek min di berhemên Rojbîn Ekîncîyê de ditîn ku bajarîbûna kurdan bû. Rojbîn Ekîncî di resmên xwe de krîza me ya bajarîbûnê çareser kirîye, em kirine bajarî. Di vê nivîsê de ez dê hewl bidim li ser vê xalê binivîsim.
Rojbîn Ekîncî çawa em kirine bajarî û krîza me ya bajarîbûnê çareser kirîye? Şêwazeke resen a hunermendîya Rojbîn Ekîncîyê heye. Di resmê wê de tradîsyonî di nav modernîteyê de wenda nebûye neçûye, tradîsyon ji nû ve hilberandîye û senteza modern û tradîsyonî çêkirîye. Wê di resimên xwe de, di nav modernîzm û teknolojî yanî bajaran de tradîsyon, bîra kolektîf û kultûra kurdan ji nû ve hildibere û zindî dike.
Di tabloyên Rojbîn Ekîncîyê de em dibînin ku bi rengên xwe, wek kurd em bajarîbûnê; mînak di resiman de bi cil û bergên netewî yên kurdî û bi rengên jîyana xwe ya rojane bûne bajarî, li hemberê kolonyalîzm, teknolojî û modernîzm em têk neçûn û em serketin. Di nav modernîzm, teknolojîyê de, di bajaran de ti krîz û şokên me tune ne, wek ontolojîk em qet ji xwe şerm nakin, em bixwe bawer in, ji xwe hez dikin, ji xwe razî ne, serbilind in û keyfxweş in.
Kolonyalîzm, mekanîzmayek wilo ava dike ku kolonîzebûyî ji her tiştê xwe fedî û şerm, nefret dike. Sînema û rêzefîlmên tirkan ji bo ku em ji cilên xwe fedî bikin gelek xebetîne û ji bo wê yekê gelek temsîl û îmaj çêkirine. Di resimên Rojbîn Ekîncîyê de em şikandina wê temsîlê û îmajê dibînîn. Em ji cil û bergên xwe fedî nakin, bi lixwekirina wan em serbilind in û bi xwe bawer in.
Di karên hunermendên hevçerx ên kurd de wek mînak di yê Şener Ozmen, Cengîz Tekin, Şefiq Ozcan û M. Alî Boran de mîzah û îronî gelek serdest e. Di resimên Rojbîn Ekîncîyê de jî wek vegotin mîzah û îronî domînat e lê cîyawazîya tabloyên wê hene: Em kurd wek karekterîstîk li gundan gelek şadwer, hezwer, keyfxweş, keyifçî, laqirdîker, yerîker, mîzahhez û îronîhez û xemrevîn in lê em li bajaran vê karekterîstîkîya xwe wenda dikin û kolonyalîzm û bajar me dike reşbîn, melankolîk, bohemîk, pesimîst. Di tabloyên wê de em dibînin ku melankolî, bohemî, reşbînîya bajaran têk birîye, keyfxweşî, hezwerî, şadwerî, mîzahhezî û îronîhezîya me ya gund li me vegerîyaye.
Bi kurt û kurmancî tabloyên Rojbîn Ekîncîyê ji gelek alîyan ve katarsîstîk in, hêja ye ku mirov li diwêrên malê xwe, kargehên xwe bialaqine...
*Ev nîvîs berî di malpera Nuhev de hatibû weşandin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder