2022 de Albûmê Kirdkî-Zazakî

 

Serranê di hezaran ra dima, encamê wertevejîyayişê û  vîlabîyayişê înternetî de dinya de sey qada ferdî, kamuyî, qada dîjîtalî vejîyayî werte.  plakê kerra,  plakê LP(Long-Play), plakê 45’ane, kasetî-bandî, CD ra dima, qada dîjîtalî de muzîkê de zî bedelnayîş û vurnayişê pill virazîyayî. Sazkerdişê platformê medyaya sosyalî ya You Tube, dinyayê muzîkê de bedelnayişê radikalî viraşt û ha virazêna.

Çend serrayanê peyînan de cîhana muzîkê de di bedelnayiş zaf kewnî mi çimî. Yew, albûmî sey CD nîyî teyna sey dîjîtalî ser o You Tube û platformê dîjîtalê bînê de yenî weşanayiş. Labêla tonî muzîkjen semeda ke albûmê înan sey madî xatira bimanî albûmê xo teyna da-sed heban sey CD weşanênî.  Dîyîn zî, albûmî hîna zaf nênî viraştiş, muzîkjenî hîna zaf, serrî de yew, di tekêk-single vejênî.

Dema ke ma ewnîyanî cîhana muzîkê kirmanckî ra ma no di bedelnayişan vênênî. Muzîkjenê kirmancî albûman ra hîna zaf verê xo danî singlanî. La ancî zî serra 2022 de bi kirmanckî new albûmî vejîyayî.  

Mîyanê new albûman de  ayî ke safî bi kirdkî mi nêhûmarîtî hîrê, çar heb î, ê bînan de  yew, di, deyîrê kirdaskî, tirkî yan zî armenkî tê de estî.  Seba wayîrê no albûman kirmancî, nameyê albûmanê înan kirmanckî yo, zafanê deyîrê albûman înan bi kirmanckî yo nayê ra mi albûmê înan sey albûmê kirmanckî pênase kerdo.

Goreyê rêza alfabetîk albûmê kirmanckî yê serra 2022î ney î:

1. Abidin Biter. Abidin Biter, Hal Sêbêno, İber Produksiyon.

Abidin Biter, albûmanê xo yê verînan de tek û tûk bibo zî cadanî kilamanê kirmanckî. Xeylî serran ra dima  Abidin Biter bi albûmêk agêra ziwanê xo. Ma hêvî bikerî ke agêrayişê ey, sey meymantî nêbo, her daîmî bibo. Abidin Biter,bi kirmanckî seka vengê xo dîyo. Albûma Hal Sêbêno de hîrês kilamî estî. Keyfê mi albûmê Hal Sêbêno ra zaf amê, mi zaf tira hes kerdî.  Bi goşdarîkerdişê Hal Sêbêno ez dest  bi raywanîya ver bi raverdeyê şarê ma keno… Hal Sêbêno bîyo gulbangê ziwanê kulê ma, melodîyê dejê ma, tiniyê bîrînê ma.

 

2. Ali Doğan Gönültaş, Gexî,Kiği,Keghi, Kanala Xo ya Şexsî ya You Tube.

Sey solîstê albûmê Yanlışımız Var! (2015) û Ur (2019) Grubê Zê Tîje ra dima Ali Doğan Gönültaş, albûmê xo yê şexsî yo verîn bi nameyê  Gexî,Kiği,Keghi, vetî. Albûmî deyîranê gelêrîyê kirmanckî, kirdasî, ermenkî,tirkî ra pê yeno. Hem hetê newera şîrovekerdiş hem hetê muzîkalîte hem hetê ensturmentalî ra albûmêko zaf biqalîte û resen o. Hetobîn ra zî giringîya no albûm na ke, kilamê merdeyî;amêyî vîrrakerdiş, newe ra ganî û zergûn kerdî û vîro ma yo kolektîf newe ra afirnayo. Mîyanê new albûman de tewr zaf goşdarîkerdişê no albûmî ra ez keyf, zewq gêno. Goşdarîkerdişê no albûmî merdim nişêno lez bi lez bipesno.

 

 

3. Ali İnanır, Rayîr, Rayîr, Kom Muzîk.

Albûmê Rayîr de yondas deyîr estî;  di heb kirdasî, di heb armenkî, ê bînî zî bi kirmanckî yî. Merkezê Rayîr de hetêk ra dejî, kulî, pawitiş, mayî, eşqa miradnêşa û nîmcetmendeya ferdî, hetobîn ra zî ma  şiktîyayiş û halê ewroyînê Kirmancîye, koçkerdiş, rîşa Efrîn, kiştişê û qetilkerdişê cenîyan esto. Vengê Alî İnanır, tenik, barî yo, sey tîrî dekewno ruhê kî. No vengî hetê muzîkalîte û ensturmantalan ra qels mendo, nêşêyo xo dewlemend û gulîstan bikero.

 

4.Bektaş Sariataş, Nor, Z Muzîk.

Nor, albumê tewr ewilînê Bektaş Sariataşî yo. Mi Norî zaf hes kerdî. Rojanê peyînan de albûmêko ez tewr zaf goştarî keno o yo. Bektaş Sariataşî Nor de  heqê taybetmendîyê muzîkê gelêrî û tradisyonîyê kirmanckî dayo û bi muzîkê modernî ra harmonîyêk serkewte viraşta. Mi mana “nor” nêzananî, “nor” yena mana “vengê zerî.  Biraştî zî ez ke albûmê Nor goştarî keno, ez raywanîya ver bi xorînî, tarîya xo keno.

 

5.Deza Amed, Ma Ferqli, Asrin Produksiyon.

Deza Amed albûmê xo yê verîn Welat Ma(2016) ra dima albûmê xo yê newe Ma Ferqli vetî.  Mîyanê new muzîkjenan de teyna kirdo şafî o yo. Deza Amed no albûmê xo de hewl dayo ke bi terz û mûzîkalîte û ensturmentalanê rojavayî  formê muzîkê ma yê gelêrî û tradîsyonî newera şîrove bikero û afirno.

 

6. Doğan Çelik, Kilamê Vayî, Kalan Muzik.

Doğan Çelîk albûmê xo yê verîn Zewt(2014), hêşt serran ra dima albumê xo dîyîn Kilamê Vayî vetî. Albûmê de hîrês kilamî estî. Sey albûmê Zewt, albûmê Kilamê Vayî zî biqalîte û xas o.  Ez herdî albûmanê ey ra zî zaf hes keno. Rewna ra yo ez ha albûmê ey yo newe pawêno.Çi Zewt çi Kilamê Vayî  aşmêk de çend rey xo danî mi goştarîkerdişî. Doğan Çelîk bê ke  resenî û safîya muzîkê gelêrî û tradîsyonî Dêrsimê deforme bikero, mîyanê muzîkê gelêrî û tradîsyonîya Dêrsim û muzîkê modernî de sentez û harmonîyek berz viraşto.

 

 

7.Erdoğan Emir, Bavok, Kalan Muzik.

Erdoğan albûmê xo Sad(2010) û Beref(2016) ra dima albûmê xo yê hîrîyîne  Bavok vetî.  Tê de des kilamî estî.  Zafanê kilamê Bavok gelêrî yî. Erdoğan Emir, hewl dayo ke kilamanê gelêrî newe ra şîrove bikero sey kilamanê Fadike, Dewe, Melem Ti Ya. Bavok de bi giranî Kula 38î, Dêrsim, qizilbaşî, kulturê ma yo ke vîro kolektîf ganî yo, esto. Albûmê Bavok, goreyê Sad û Beref, zaf apeyde mendo, qasî înan zewq û tehm nêda mi.  

 

8. Umut Gündüz, Bêwaxt, Kanala Şexsî ya You Tube.

Bêwaxt, albûmê tewr verîn ê Umut Gündüz o. Tê de çar kirmanckî yew zî kirdasî kilamî estî. Bêwaxt de Umut Gündüz hewl dayo ke formê gelêrî û tradîsyonî newe ra îcra bikero û biafirno. Goreyê mi serkewto zî.  Albûmê de kilamê Wuy Pepo û Fadîma zaf enerjîk î, keyfa mordem  geş û berz kenî.  

 

 

9.Yılmaz Çelik, Trijda, Kalan Muzik.

Mîyanê muzîkjenanê Dêrsim de yew zî Yılmaz Çelîk o ke tewr zaf qedir û qiymet dano kirmanckî, barê kirmanckî kerdo xo paşta, bêwayîrîya kirmanckî ra wayîr vejîyêno.  Albûmê xo yê newe Trijda de yondas kilamî estî; hewt heb bi kirmanckî, çar heb zî bi tirkî yî. Fokusê Trijda de Dêrsim, kultur û bawerîya qizilbaşî esto. Vengî, melodî, tinîyê muzîk û enturmentalanê gelêrî û tradîsyonîyê Dêrsim, zafanê yenî deformekerdiş labêla Yilmaz Çelîk   sey  awa Çemê Munzurî zaf resen, pak, xas îcra keno û afirnêno. Ma Trijda de zî no resenî, xasî û pakî dano ma ciwîyayiş.