14 Temmuz 2022 Perşembe

Awankerdişê Netewperwerîya Sîstemêk De Rêzfîlma Peaky Blindersî

 




Kamcîn dewletî kontrolê dinyayî kena?

Hakîmîyetê dinyakerdiş… tarîxê dinya… tarîxê  dinyaya modern;kapitalîst, tarîxê emperyalîzm û kolonyalîzm… dewletê hakîmê dinyayeyê… Ameriqa, Îngîlîstan, Fransa, Almanya, Îtalya, Îspanya, Îsraîl, Rusya, Çîn… îdarekerdox û îdarebîyaye, kolonyalîst û kolonîbîyaye, hêzê teknolojîk, zanistkî, kulturî û hunerî…

Vanî “îngîlîzî hakîmîyetê dinyayê kenî, dinya bi ray benî!...

Îngîlîstan senî dewletêk a? Tarîxê înan key dest pê kerdo, senî ê hende bîyî bihêzî? Îngîlîstan senî ê hende bihêz û averşîya ke hakîmîyetê dinya kenî, dinya bi ray benî? Hêzê û qudretê  no hakîmbîyayiş kura ra yeno?

Mi waştî ke lîsteya rêzfîlmanê tewr başanê dinyayî  bivirazo, no semed ra mi ke înternetî de ser o no rêzfîlmanê de cîgêrayiş kerdî, ez raştî Breaking Bad, Peaky Blinder û Black Mirror amêbo. Mi waştî  yew bi yew înan  ez temaşe bikero, verîcû Breaking Bad temaşe kerdibi, inkey zî mi Peaky Blindersî temaşe kerdî, ez do zî ez Black Mirror temaşe bikero. Peaky Blinders, zaf populer a, mîyanê lîsteya panç rêzfîlmanê tewr başî dinya de ya û dinya de ê rêzfîlman ra yew  a ke tewr zaf amêya temaşekerdiş.

Mi çira na rêzfîlmî temaşe kerdî? Verîcû ra mi xo rê armancêk bellî nêkerdibi, goreyê na armancî mi na rêzfîlmî temaşe nêkerdî. Seba ke  a dinya de  zaf populer a no semed ra ez zî angajmanê temaşekerdişê aye bîyo.

Wexto ke mi waştî ser o na rêzfîlmî de nuşteyêk binuso, mi qerar da ke rêzfîlmî de  ez ser o dewleta îngîlîstanê de wendişêko bikero. Îngîlîzî hakîmîyetê dinya kenî. No hakîmîyetbîyayişê înan kura ra yeno?  Seba analîzkerdiş, biçareskerdişê,fehmkerdişê dewleta Îngîlîstan ma şîyênî rêzfîlma Peaky Blindersî ra çi bander bibî?  Kontekstê rêzfîlmî de bitaybetî  mi waştî ez bigêro cewabê no persanî.

Îngîlîsan sîstemêk awan kerda. Hakîmîyetkerdişê îngîlîstan awankerdişê sîstemê înan ra yeno. Çîyo ke îngîlîstan kerda îngîlîstan sîstemê înan a ke awan kerda.

Rêzfîlmî de ma na sîstemî hîs kenî, hêzê, quddretê aye vênênî. La fîlm na sîstem senî sîstemêk bi wirdîyane cewab nêdana ma.

Rêzfîlma Peaky Blinders de ma ponoramaya  serdemêk na sîstemî; mîyanê tarîxanê 1919-1929 vênênî.

Nameyê na sîstem îngîlîstan o. Sey sublimînal mesajî, na rêzfîlmî mesajê mîyane sîstem de ti çînge bibe zî ti benî zaf jîr û biaqilî, şîyênî hukimê hêzanê bînan bikerî. Sîstem to afirnêna. Ti estbîyayişê xo deyndarê sîstemîye, ti bê sîstemî hîç î û ti bi sîstemî benî her çîyî. Seranserî temaşekerdişê rêzfîlmî de sey persî hişê mi kukurnanî; senî beno ke çîngeyan kenî qehremanan? Sey netewperwerîya sîstemêk ma şîyênî pênase bikerî. Sîstemek awan kerda, hêzê bînî na sîstemî ra kar kenî.  Here şîro îngîlîstan bena hespî.  Ewca de ferdo tewr xiv, xint, kêmaqilî kena deha û jîrî.

Rêzfîlmî de  ma vênêne ke na sîstemî de bajarêko qitêlek ra  yew çeteyo aîleyêko çîngene-qereçî senî bena girdî, bena hêzo tewr girdan ra yew î. Na hêzî hêzanê mehelî, dima ra London de Yahudîyan, Îtalyayan, ÎRA, Komînistan têk bena.Şêrê înan û faşîstan dest pê keno...  

Rêzfîlm pêro pîya 30 beşî, panç sezonan ra pê yena. Her beşî teqrîben 57 deqa ye. Beşa verîn tarîxê 12.09.2013 de a tewr peyên zî tarîxê 30.09.2014 de amêya weşanayiş.  Aşmanê verînê Serra 2022 de sezona aye newe bivejîyo.

Nameyê Peaky Blinders çi yo?

Peaky Blinders nameyê çeteyêk o. No çete, jîlet kenî şewqeya xo, bi jîletan rîyê dijminanê xo birnênî.  Nameyê înan tîya ra yeno. O wext Îngîlîstanî de her çete nameyêk kerdênî xo ya.

Babeta Peaky Blinders çi yo?

Serre 1919 de şerê Îngîlîstan û Fransa ra dima  Îngîlîstan de bajarê Birghman de  aîle Shelby bi nameyê Peaky Blinders çeteyêk awan bîyo.  Namzedê no çeteyî şîyî şer, şerî ra agêrayî. Beşî ra beşî ma girdbîyayişê no çeteyî; aîleyê Shelby vênênî.

Merkezê rêzfîlmî de dewlet, aîle pere, sîyasetî, hêz, garantîkerdişê ameyende, travmaya şerî; şerê Îngîlîstan û Fransa raştî û serobînkerdiş û trajedîya nê şerî, cuyêka hîna luksî, yewîtî, peyyewbînîdevejîyayişê aîle, şerê mîyanê sîstemî, pawitişê sîstemî, çetetî, mafya, bêqanunî û bênîzamî,karê qaçaxî, eşqî, teynatî,  hîsa suçdarî, nêvirtişê raverdeyî, şens, sihir,bêyomî,travmayê raverdeyê ferdanê aîleyî Shelby, atifê giringîya Qralî, Çingene, Yahudî,Rusî,Îtalyan, klîkê dewletî,  mafyaya Îtalyayan û Yahudîyan, ÎRA, 1929 buhrano xişn; serobînbîyayişê bursoya Wall Street, şoreşê sanayîyî û ortêvejîyayişê faşîzm…

Şerê hêzan fokusê rêzfîlmî de yo. Pêro hêzan ra hîna hêzêrî dewleta îngîlîstan e. Mîyanê na sîstemî de evalosyonê mikemlîbîyayiş esto, eka merdim mukemelî nêbîyo mirêno û seleksîyona xozayî esta; maseyo gird, ê şenik wenêno; oyo ke hîna bêhez o yeno çînbîyayiş. Mîyanê înan ra aîleyê Shelby; çeteyê Peaky Blinders her ganî manêna û hîna bihêz bena. Hêzê înan zî yewbîyayişê û yewbîn temamkerdişê aîle înan ra yeno. Peaky Blinders, bi hêzanê mehelî, komînîstan, Îra, mafyaya Îtalya û Yahudîyan, Rus, klîkê dewletî ra şer kenî. 

 

Tewr zaf çinayî Peaky Blinders weş mi ya şîyî?

Rêzfîlmî, kî vanî qey rêzfîlmî nîya muze ya. A serdemî her hetî ra gelek baş newe ra afirnaya. Merdim xo aye serdemî hîs keno. Kî vênêne mafya û çete înan zî qeder û qiymet danî hunerî.

Rêzfîlmî de çîyo ke tewr zaf bandorê mi kerdî, bala mi antî, mi de nêrehetî viraştî egoyê karekteranê Peaky Blindersî bî. Heme karekterî wayîrê egoyêk pêt bî. Bi xo bawer bî. Yewî aye bînî ra xo kêm nêdenî. Zeka, jîrbîyayiş, aqil, duristî, karîzma, aura, sereberzîya înan î. Hemverê egoyê înan de temaşeker xo ezîk hîs keno.

Û rîsk girewtişê, curetkarî û cesaret û qesasgîrîya înan. Çewî çewî ra  qesasê lematêk xo zî nêverdano.

Rêzfîlmî de handankerdiş û hewesnayişê çetetî, mafya, îlegalîte çîn o. Çewî aîleyê Shelby xo meşrû nêkeno. Tukes halê xo ra memnun nîyo. Herkes şîkayet keno. Herkesî xo sey baltaxiyêk de hîs keno û herkes wazêno cabiverdo la nêzanî senî cabiverdî.

Serqehramên rêzfîlmî Thomas, mîyanê pere û luks, seksî de asnaw keno la seba ke bê eşq û bêhes o. Neşa û bêkeyf o. Vêşanî û têşanîya heskerdiş û eşqî yo. Eşq bi pere nêno  peydakerdişî.

Problema ya kurd nêşêyayişê û nêzanayişê awankerdişê sîstem esto. Sîstemê ma nêronîşênî. Ma kurdî  çi sey ferdî çi jî sey netew bi taybetî zî Başûrî û Binxetê de ma senî bişî sey îngîlîzan sîstemêk awan bikerî?

 *No nuşte hûmara şeşîne Kovara Temaşe de amêbi weşanayiş.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Li Bakurê Şoreşa Romana Dagirkirina Tarîtîyê ya Bextîyar Elî

                                            Ez dibêjim qey cara yekem e ku   nivîskarek soranînivîsê Başûrê welat, li ser Bakurê welatê ...