Hîkayeyê Leweyê Tirbî: Ma tîya de yî

                                        

“Beroj Akreyî serra 1963ê de başûrê Kurdistanê de maya xo ra bîyo. Sernekewtişê Şoreşê Barzanî; serra 1975ê ra dima ver xo tadayo Îranê, sey penarê pançês serrî ewca de ciwîyayo. Serra 1990ê ra hata serra 2010 Swêdê de ciwîyayo dima ra ageyrayo Kurdistanî. Bi kurdîya soranî panç kitabê şiîranê ey û bi farisî zî di kitabê ey yê hîkayeyanê çap bîyî. Kitabê ey yê bi farisî çend musabaqayanê edebîyê girdê  Îranî de amêyî nemzatkerdiş. Ehmed Şamlû, Hoşeng Golşîrî, Firûx Ferrûzad,Sa’êdî û… çarnayî kurdkî.”

Kitabê hîkayeyanê Beroj Akreyî bi nameyê Ma tîya de yî(bi farisî Ma inca hestîm) 2004ê de Tehran de amêyo çapkerdişê. Serra 2011ê de açernîyayo kurdîya soranî, serra 2012ê de hetê Besam Mistefayî ra bi nameyê Em li vir in açarnîyayo kurdîya kurmancî ser, weşanxaneyê Avestayî ra zî çap bîyo. Kitabî neway û yew rîpel o û duyês hîkayeyanê ra pê yeno.

Seranserî kitabê de zewqê edebî dano kê… Senî?

Temaya serekeya hîkeyeyanî kalîtî ya. Heme karekterê hîkayeyanî kesî îxtîyar î; teyna bi serê xo nêşênî biewnî xo, dest û lingan ra kewteyî,rojan nîyî, seatan nîyî vîstanê  xo yê peyên ciwîyênî û ha lewê tirbe de yî!... Beno ke heme karekterê hîkayeyanî yewbînan ra cuya sewbîna ciwîyayî la peynî cuya înan bîya seyyewbînî.

Vatox, qayitkerê kokiman o, pêro hikayeyê rojêk vatoxê ra pê yenî. Vatox şano ciya-ciya keyeyanê de ewnîyêno kokiman ra zerê keyeyan, hal û heraketan, psîkolojî û vîstanê înan peyên ma nawnêno.

Hîkayeyê Ma tîya de yî de hîkayeyê kilmêk î. Fîlmêkî de derhênerî çîyanê ke wazêno nîşanê temaşeker bido senî kamera xo ser o çîyan de geyrnêno, hîkayeyanê Ma tîya de yî zî vatox sey derhênerî kamera ser o hîkayeyanê xo de geyrnêno û înan nawnêno wendoxî. Labêla Ferqê Beroj Akreyî derhêneran ra no yo ke, qalzafê nêkeno, raştî ra raştî meseleyê xo nawnêno ma. Hîkayeyê ey sey sehneyanê tewr giring û bandorkerê filman î.  

Hîkayeyî cuye, estbîyayiş, merg, kalîtî dano kê fikrîyayiş. Kê însanbîyayişê ci pers kenî. Cuya kokiman dano kê mûsayiş, hiskerdiş û fehmkerdiş. No cumleyan ra ma veynêne ke însanê dest û lingan ra kewteyî ha çi halê de yî:“Pûşik li ser kursiyê avdestxaneyê datînim. Bêcemê wî yê perpitî dadikişînim.Derpiyê wî yê lastîkî dadikişînim.Pûşikê wî, bêyî ku lê binerim, dadikişînim. Hewl didim bêhnê nekişînim. Mistek desmal hildigirim û nav rahnê wî paqij dikim. Mist mist desmalan hildigirim û  her carê desmalan dixim nava sîtila ziblê, li wan dinerim heya rengê wan kêmtir û kêmtir dibe. Pûşekî paqij dixim nava rahnên wî de ku dilerizin: “Evî bigire!” digire. Keviyen pûşê wî hildikişînim. Derpiyê wî hildikişînim. Bêcemê wî yê perpitî hildikişînim.” R.58

Hîkayeyî kê lerznênî, nêrehetî û bêhuzur kenî, xof danî kê, kê tersênî, tersa girdan însanî ano kê vîrî; ez zî dest û lingan ra bikewo û bikewo ver destanî, persa ecaba peynîya mi zî wina bibo danî kê perskerdiş û kê dano têrî amêyiş, xora qednayişê kitabî ra dima ra tewr zaf na persî ruh û hişê kê kukurnêna.