Ciwanmerd Kulek berî demekê bi pêşkeşîya Selîm Akgulî
beşdarî beşa 12an a bernameya Ava Mag bibû.
Nivîskar û wergêr Ciwanmerd Kulek gelek jêhatî, jîr,
xebatkar û berhemdar e. Ciwanmerd Kulek
wekî Şener Ozmen û Kawa Nemir bikaranîna kurmancî zêde û dewlemendtir û
firehtir kirîye.
Ciwanmerd Kulek, di bernameyê de, bi fehmkirina min wilo
bersiv dabû pirsa ji bo nivîsandina bi kurdîya kurmancî: “Ez dezavantajên
kurdî, ji xwe ra wekî avantajan dibînim. Heke min bi zimanekî din binivîsanda
belkî pirtûkên min nehatina çapkirin. Ji bo ku ez kirêya xwe bidim ez pirtûkekê
nanivîsînim û ji bo ku ti bendewarîya min a ekonomîk ji berhemên min tune ye;
ev di min de samîmîyetê çêdike, nivîskarîya min ji bazirganî û esnaftîyê rizgar
dike”.
Dema ku nivîskarek, derhênerek, muzîkjenek an jî
hunermendekî kurd ê ku dezavantajên kurdî ji xwe ra wekî avantaj dît; ev
yek kûrbûn, pêşketin, biaqilbûn û
kamilbûna wî nîşan dide. Watedarkirina dezavantajên xwe wekî avantaj, nîşana
kesayetîyeke raser e; xwe ji lome, gilî û gazinda dezavantajan şûştin, mezaxtin
û dayîna enerjî û hêza xwe ya ser cîyekî rasttir e.
“Heke min bi zimanekî
din binivîsanda belkî pirtûkên min nehatina çapkirin.” Çi encam ji vê gotinê derdikevin?
Ev gotin xwenexapandin û duristbûna realîteya xwezanînê ya
subjeya xwe nîşanî me dide. Subje bi sînor û qewetên xwe dizane, haya wî ji wî
heye ku dizane çi ye.
Ev gotin mikurhatinek e. Îtirafekê ji binhişê xwe dike. Ez
dibêjim qey yekem nivîskarê kurd e ku vê îtiraf dike.
Îtirafa qebûlkirina qelsî û nebaşiya berhemên wî ye ku ne di
asta zimanên din de ne.
Îtirafa bixwenebawerbûna niviskar nîşanî me dide ku heke
nivîskar bi tirkî an jî bi zimanekî din binivîsanda ewqas bi xwe ne bawer e ku
berhemên wî bihatana weşandin. Ez ji xwe mînakê bidim dema ku ez bi tirkî
binivîsim cesaret û xwebawerîya min kêmtir dibe.
Îtirafa ez bi kurdî tiştên nebaş jî binivîsim berhemên min
dê dîsa jî bên weşandin, tê wateya îtirafa çênebûna kalîteyekê di edebîyata
kurdî ye. Di edebîyatekê de neweşandina her berhemê asta bikalîtebûna wê nîşanî
me dide. Weşandina her berhemê jî nîşaneya gihîştina vê astê ye.
Dema ku her berhema nivîskarekî bê weşandin, di vî nivîskarî
de tiralî, bêkalîtebûn û neafirînerîyê çêdike. Nivîskarê ku xwe da îspatkirin,
ew dizane ku çi binivîse dê bê weşandin. Ji ber vê, xwedubarekirin û paşveçûn
tê de çêdibe. Xwedubarekirin û korbûna afirînerîya nivîskar û şairên mezin ji
vir tê. Lê di edebîyata kurdî de kurdekî dema ku kitêbek nivîsî, dizane ku
berhema wî çiqas nebaş bibe jî dê dîsa bê weşandin; ji ber vê, ev kurd zor nade
xwe ku potansîyela xwe zêdetir bi kar bîne û berhemeke baştir biafirîne Di romana Jack London a bi navê Martin Eden
de em dibînin ku neweşandina berhemên karakterê Martin Eden çawa dibe wesîleya
asta aferînerîya wî ya berze û geş.
Ji bo afirînerîya berztir û geştir reqabet û hesûdî hewce
ye. Di edebîyata kurdî de, dema ku berhemeke nivîskarekî nehatiye weşandin; vî
nivîskarî hesûdî nekirîye ku berhemeke geştir binivîse. Sedem jî çênebûna
kalîteya neweşandina her berhemê ye. Hem jî di edebîyata kurdî de, hêj jî di
nava nivîskaran de hesûdî û reqabeta afirînerîya berztir û geştir çênebûye. Hesûdîya
ku di edebîyata kurdî de heye ne li hemberî berhemên nivîskar in lê belê li
hemberî kesayetî û jiyîna nivîskar e. Lê dema ku hesûdîya me bû wesîleya
afirandina berhemên xweştir û baştir, wê çaxê hesûdîya me hesûdîyeke rast e.
Îro kesên ku bi edebîyat, muzîk, sînema, weşangerîya kurdî û
hwd. re têkildar in, karê wan ê bi kurdî ne pêşanî an jî yekem e, karê duyem an
jî sêyem e. Nikarin ji bîst û çar saetên xwe panzdeh an jî şanzdeh saetên xwe
bidin kurdî, herî zêde çar saetên xwe an dikarin bidin an jî nikarin. Kurdî
têra debarkirina eleqedarên xwe nake, ku bikira rewşa kurdî ya îroyîn dê gelek
cudatir û pêşketîtir bibûya. Xwezî
nivîskarekî bi romannivîsiya kurdî bikariya kirêya xwe bida. Jixwe hemû
meseleya me jî ev e. Ewqas basît e. Me karîbûya bi kurdî debara xwe bikira, me
wext û keda xwe nefirota û hemû bimezêxta bo kurdî wê çaxê berhemên gelek
baştir dê bihatana nivîsandin.
Ciwanmerd Kulek mamostetîya îngîlîzî
dike. Di hefteyê de herî kem 50 saetên xwe dide karê xwe. 50 saetên xwe bide xewê ji wî ra 68 saet
dimînin. 28 saetan bide tiştên wekî xwarin û vexwarinê, ji nivîskarîya wî re 40 saet dimînin, dîsa ji
mamostetîyê hinek zêde wext dimîne. Ciwanmerd Kulek heta niha, di hefteyekê de
bi dayîna 40 saetên xwe bo wergerê nêzî bîst berhem afirandine. Ku Ciwanmerd
Kulek debara xwe bi berhemên xwe bikira niha ne bîst, dê çil berhem çap
bikirina ne wilo?
Çend roj berê ez û mamoste Omer Faruq Yekdeş rûniştin. Di
nava sohbetê de Omer Faruq Yekdeş qala xeyal û projeke xwe kir û got, “Ku 500
hezar euroyên min hebûna, min ê ji bo edebîyata kurdî pêşbazîyek çêkira. Min ê
bo berhema yekem 250 hezar euro, bo ya duyem 150 hezar euro û bo ya sêyem jî
100 hezar euro bidana. Hingê gelek kurdan dê roman binivîsandana ji bo ku xelat
werbigirin.”
Pêşketina zimanê kurdî bi debarkirina qiseker, xebatkar û
afirînerên xwe ra têkildar e. Heta ku kurdî ji hêla fîzyolojîk, psîkolojîk û
sosyolojîk ve me têr neke kurdî geştir û berztir nabe. Bîlasebeb Marx nabêje di
binê têkilîya civakê de ekonomî heye û Freud jî nabêje zayendî heye.
Sibate-2020 Stenbol
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder